Latince adı Salvia Officinalis olan adaçayı bitkisi dişotu olarak da bilinir. Ada çayının kullanılan bölümü yapraklarıdır. Yaprakları taze veya kuru olarak kullanılır. Tıbbi adaçayı (bahçe) niteliği olan Salvia Officinalis ülkemizde yetişmemektedir. Bir başka tür olan çayır adaçayı (Salvia pratensis) (Anadolu adaçayı) batı ve güney-batı Anadolu’da bol olarak yetişmektedir. Çayır adaçayı kimyasal yapı ve tedavi etkisi bakımından tıbbi adaçayına benzemekte fakat içeriği bakımından fazla etkili değildir. 30-70 cm boyunda olan adaçayı bitkisinin yaprakları çiçeklenme öncesi, Mayıs-haziran aylarında toplanır. Tüylü ve beyazımsı bir renkte olan yapraklarının kurusu çay gibi haşlanarak içildiği gibi, et yemeklerine koku ve lezzet vermek için de kullanılır.
Adaçayı Faydaları Nelerdir ?
- Vücudu direncini güçlendiricidir. Hastalık sonrası güçsüzlük, kas yorgunluğu durumlarında faydalıdır.
- Balgam söktürür ve toksinleri vücuttan uzaklaştırmaya yarar.
- Boğaz ve bademcik iltihabına karşı oldukça yararlıdır. Farenjit, larenjit başlıca kullanım alanlarıdır.
- Adaçayının içinde bulunan cineoladlı madde öksürüğü önleyici özelliktedir.
- Gaz söktürücü ve hazmı kolaylaştırıcıdır. Mide spazmına ve bulantısına iyi gelir.
- Beyin işlevini arttırır, hafızayı güçlendirir, unutkanlık sorununa olumlu etki sağlar. Alzheimer sebebiyle azalan bir beyin kimyasalına koruyucu etkide bulunmaktadır.
- Ateş düşürücüdür.
- Menopoz dönemindeki kadınlarda sıcak basmalarını ve aşırı terlemeyi önleyici etkisi bulunmaktadır.
- Aç karnına içilen adaçayının kan şekerini düşürücü özelliği vardır.
- Soğuk içilen adaçayının ishal kesici etkisi bulunmaktadır.
- Kuru adaçayı yaprağı toz haline getirilerek dişlerin üzerine sürüldüğünde dişleri güçlendirir ve beyazlatır. Diş ve ağız iltihapları durumlarında ise soğuk adaçayı gargara olarak kullanılabilir.
- Migren ve baş ağrısı durumunda, sıcak adaçayına batırılmış bezle alın bölgesine kompres uygulamasının olumlu etkisi bulunmaktadır.
- Soğuk adaçayı kompresi, kesik ve yaralarda rahatlama ve hızlı iyileşme sağlamak için uygulanabilir.
Adaçayının Zararları
- Sürekli ve fazla miktarda kullanımdan kaçınılmalıdır.
- Düşük yapma olasılığını karşı hamileler kullanmamalıdır.
- Anne sütünün salgılanmasını azaltıcı özelliği bulunduğundan emziren kadınlar kullanmamalıdır.
- Bazı kişilerde kan basıncını yükseltebilir.
- Küçük çocuklara içirilmesi tavsiye edilmez.
- Konsantre adaçayı yağı içilmemelidir.